Dişli çarkın formülü nedir ve nasıl hesaplanır?

Mekanik sistemlerin temel bileşenlerinden dişli çarkların tasarımında kullanılan pratik formüller ve hesaplama yöntemleri, mühendislik uygulamaları için kritik öneme sahiptir. Dişli oranı belirlemeden tork iletimine kadar tüm süreç, standartlaştırılmış parametreler ve matematiksel ilişkilerle açıklanabilmektedir.

Konu kakkında 0 soru soruldu ve cevaplandı

Dişli Çark Temel Bilgileri ve Formülleri

Dişli çarklar, mekanik sistemlerde güç ve hareket iletmek için kullanılan, üzerinde dişler bulunan tekerlek benzeri elemanlardır. Temel hesaplamalar dişli oranı, çevresel hız, tork iletimi ve dişli boyutları üzerine odaklanır.

1. Dişli Oranı (i) Formülü

Dişli oranı, iki dişlinin dönüş hızları veya diş sayıları arasındaki ilişkiyi ifade eder:

i = N1 / N2 = Z2 / Z1

Burada:

N1: Birinci dişlinin dönüş hızı (devir/dakika)
N2: İkinci dişlinin dönüş hızı (devir/dakika)
Z1: Birinci dişlinin diş sayısı
Z2: İkinci dişlinin diş sayısı

2. Modül (m) Formülü

Modül, dişlinin boyutunu belirleyen temel parametredir:

m = d / Z

Burada:

d: Dişli çapı (mm)
Z: Diş sayısı

3. Dişli Hesaplama Adımları

Bir dişli tasarımı şu adımlarla hesaplanır:

Gereken dişli oranını belirleme
Modül değerini seçme (standart modül değerleri: 1, 1.25, 1.5, 2, 2.5, 3, 4, 5, 6, 8, 10)
Diş sayılarını hesaplama
Dişli çapını belirleme: d = m × Z
Diş yüksekliğini hesaplama: h = 2.25 × m
Diş genişliğini belirleme (genellikle 8m-14m arası)

4. Örnek Hesaplama

Modülü 2 mm, diş sayısı 30 olan bir dişli için:

Dişli çapı: d = 2 × 30 = 60 mm
Diş yüksekliği: h = 2.25 × 2 = 4.5 mm
Diş genişliği: 10 × 2 = 20 mm (ortalama değer)

5. Tork İletim Hesapları

Dişliler arasındaki tork ilişkisi:

T2 = T1 × i

Burada T1 giriş torku, T2 çıkış torkudur.

Bu temel formüller, standart dişli hesaplamaları için yeterlidir. Endüstriyel uygulamalarda dişli mukavemeti, aşınma ve verim hesapları için daha karmaşık formüller kullanılmaktadır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap