Diş Teli Lastik Çeşitleri ve İşlevleri
Diş teli tedavisinde kullanılan lastikler (elastikler), braketler ve tellerle birlikte çalışarak diş hareketini yönlendiren, çene ilişkilerini düzenleyen önemli yardımcı elemanlardır. Farklı boyut, şekil ve kuvvetlerde üretilen bu lastikler, ortodontistin tedavi planına göre belirli bir düzen içinde takılır. İşte başlıca diş teli lastik çeşitleri ve işlevleri:
1. Sınıf II Elastikler
- Üst çenedeki azı dişlerinden, alt çenedeki kesici dişlere çapraz şekilde takılır.
- Alt çenenin öne doğru gelmesine yardımcı olarak, üst çenenin belirgin olduğu "Sınıf II" maloklüzyonları (çapraşıklıklar) düzeltir.
- Çene ilişkisini iyileştirerek ısırma problemini giderir.
2. Sınıf III Elastikler
- Alt çenedeki azı dişlerinden, üst çenedeki kesici dişlere çapraz olarak uygulanır.
- Üst çenenin öne doğru gelişimini destekleyerek, alt çenenin önde olduğu "Sınıf III" bozuklukları düzeltir.
- Çene dengesizliklerinin giderilmesinde etkilidir.
3. Dikey (Vertikal) Elastikler
- Üst ve alt dişleri dikey yönde birleştirerek, dişlerin birbiriyle temasını sağlar.
- Açık kapanış (open bite) gibi dikey problemleri düzeltmek için kullanılır.
- Isırma düzlemini iyileştirerek, dişlerin doğru hizada kapanmasına yardımcı olur.
4. Çapraz (Cross) Elastikler
- Üst ve alt çenedeki karşılıklı dişlere çapraz şekilde takılarak, çapraz kapanışları düzeltir.
- Dar veya geniş çene kemiklerinin uyumunu sağlamak amacıyla kullanılır.
- Özellikle tek taraflı çapraşıklıklarda etkilidir.
5. Kutu (Box) Elastikler
- Dört dişi kapsayacak şekilde kare veya dikdörtgen bir düzenle takılır.
- Diş gruplarının aynı hizada hareket etmesini sağlar ve diş yaylarını kapatmaya yardımcı olur.
- Ön dişlerdeki boşlukların kapatılmasında sıklıkla kullanılır.
6. Üçgen (Triangle) Elastikler
- Üç dişi kapsayacak şekilde üçgen bir düzenle uygulanır.
- Dişlerin hem dikey hem de yatay yönde hareketini kontrol eder.
- Kapanış ilişkilerini iyileştirerek, dişlerin birbiriyle daha iyi temas etmesini sağlar.
7. Kapanış (Bite) Elastikleri
- Ön dişlerden azı dişlerine doğru uzanan elastiklerdir.
- Isırma kuvvetini azaltarak, braketlere ve tellere binen yükü hafifletir.
- Özellikle tedavinin başlangıç aşamalarında hasta konforunu artırır.
8. Hafif, Orta ve Ağır Kuvvette Elastikler
- Lastikler, uyguladıkları kuvvete göre hafif, orta ve ağır olarak sınıflandırılır.
- Ortodontist, diş hareketinin türüne ve hastanın ihtiyacına göre uygun kuvveti seçer.
- Genellikle hafif kuvvetli elastikler daha yavaş ama daha kontrollü hareket sağlarken, ağır kuvvetliler daha hızlı sonuç verir ancak dikkatli kullanılmalıdır.
Genel İşlevler ve Önemli Noktalar:
- Lastikler, tedavi süresini kısaltmada ve sonuçların kalitesini artırmada kritik rol oynar.
- Hastaların lastikleri ortodontistin talimatına göre düzenli takması ve değiştirmesi gerekir (genellikle günde 20-22 saat).
- Lastik kullanımı ağrı veya rahatsızlığa neden olabilir, bu normaldir ve birkaç gün içinde geçer.
- Doğru kullanılmadığında tedavi süresi uzayabilir veya istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak, diş teli lastikleri tedavinin kişiselleştirilmiş bir parçasıdır ve her hasta için özel olarak belirlenir. Ortodontistinizin verdiği talimatlara uymak, başarılı bir tedavi için hayati önem taşır.
|