Ortodonti alt ve üst çenelerin, diş çarpıklıkların düzeltilmesiyle uğraşan diş hekimliğinin branşıdır. Çarpık ve düzgün yerleşmemiş dişlerin temizlenmesi zor olduğundan, dişeti hastalıklarına yakalanma ve diş çürüklerinin oluşması sebebiyle dişlerin kaybedilmesi riski bulunmaktadır. Çene kaslarında daha fazla baskıya sebep olduğu için, eklem bozukluklarına, baş ağrılarına, omuz ve sırt bölgesinde yoğun ağrılara neden olurlar.
Ortodontik tedavi uygulanmasıyla, sağlıklı bir ağız yapısına, güzel bir görünüme ve uzun ömürlü dişlere sahip olacaksınız. Bu işi yapan diş hekimleri ortodondist olarak adlandırılır.
Ortodonti tedavisi hangi durumlarda yapılır?
Böyle bir tedaviye ihtiyacınız olduğuna karar verecek olan kişiler, diş doktorları ve ortodontistlerdir. Ağız ve diş yapısı incelenerek, çene modelleri yapılarak ve röntgen filmleri tanı konacaktır. Aşağıdaki durumların varlığı halinde tedaviye olan ihtiyacınız belirlenir.
Overbite: Üst ön dişlerin konumu alt ön dişlere göre önde bulunmaktadır.
Underbite: Alt ön dişlerin konumu üst ön dişlere göre daha öndedir ya da tam tersi konumdadırlar.
Crossbite (Çapraz kapanış): Alt ve üst dişlerin üst üste kapanmasıdır.
Openbite (Açık kapanış): Alt ve üst ön dişlerin kapanış sırasının birbirini takip etmemesidir.
Orta hat kayması: Üst ön dişlerin orta bölümü alt ön dişlerin orta bölümüyle çakışmadığı durumlardır.
Çarpıklık: Çenede dişlerin doğru dizilebilmesi için yeteri kadar yer bulunmamasıdır.
Boşluklar bulunması: Dişlerin çekilmesi sebebiyle uzun süre yerinin boş kalması veya doğal yapısı sebebiyle boşlukların oluşmasıdır.
Ortodontik tedavi nasıl yapılmaktadır?
Çenenin büyümesini sağlamak, dişleri kuvvetlendirmek için yapılacak tedavi sabit veya hareketli olabilir. Dişlere veya çeneye hafif kuvvet uygulanarak yapılacak tedavi, durumun ciddiyetine göre belirlenir.
Sabit uygulamalar
Braket takılması: En fazla uygulanan yöntem olan braket teller, braketler ile lastikler aracılığıyla yapılır. Dişlerin üzerine yapıştırılan braketlerden geçirilen teller sayesinde dişlere kuvvet uygulanır. Bu sayede dişlerin normal konumlara gelmesine yardımcı olunur. Tedavi süresi birkaç aydan, birkaç yıla kadar sürebilir. Düzenli olarak yapılan ayarlamalarla, dişlerde istenilen şekilde düzeltme yapılır. Braketler hafif ve az metalli yapı özelliğini gösterir. Çocukların daha fazla kullanması sebebiyle, ilgilerini çekmek için renkli veya şeffaf olarak üretilmektedir.
Özel sabit uygulamalar: Parmak emme alışkanlığı olanlara özel uygulanan yöntemde, apareyler bantlar yardımıyla dişlere tutturulur. Beslenmeyi engelleyebildiği için, en son uygulama olarak görülmelidir.
Sabit yer tutucular: Süt dişlerini erken kaybeden çocuklara uygulanan yöntemde, yer tutucular kalıcı dişlerin çıkmasına kadar görev yaparlar. Diğer dişlerin kayarak yer değiştirmesini engellerler.
Hareketli uygulamalar
Alignerlar (Braketsiz tedavi): Dişlerin aynı hizaya getirilebilmesi için kullanılan yöntemlerdir. Braketler ve teller olmadığından, şeffaf alignerlar kullanılır. Yemek yerken, diş fırçalarken ve diş ipi kullanırken çıkarılması gerekir.
Hareketli yer tutucular: Sabit yer tutucular gibi işlev görürler. Çenenin üzerine oturan akrili bir baz ve dişlerin arasını dolduran plastik veya tellerden oluşur.
Çeneyi yeniden düzeltmek için kullanılan apareyler: Alt ve üst çeneye yerleştirilen splint adındaki cihazlar, çenenin yapısını düzeltmeye yarar. Temporomandibular eklem bozukluklarının tedavi edilmesinde de kullanılan cihazlardır.
Lip and cheek bumper: bu cihaz dişleri geri iterek, dudağın ve yanağın dişlerin arasına girmesini sağlar. Dudak ve yanak kaslarının dişlere uyguladığı ıkuvveti bu cihaz kesmektedir.
Headgear: Kafanın ön tarafına bağlanan aygıt, kafanın arkasındaki bir bantla tutturulur. Üst çenenin gelişimini yavaşlatan ve arka dişleri olduğu yerde tutarken ön dişleri de arkaya doğru iter.
Hareketli pekiştiriciler: Yapılan tedaviden sonra dişlerdeki değişikliği korumak için kullanılan pasif cihazlardır. Bazı durumlarda parmak emme sorunu olanlarda da uygulanabilir.
Çene genişletici: Üst çeneyi genişleten bir cihazdır. Plastik malzemeden imal edilen cihaz damağa oturtulur. Uyguladığı kuvvetle damağın altındaki kemik hareket ettirilerek açılır.
